زنان مبتلا به این بیماری علایم شایعی مانند اختلالات قاعدگی (به خصوص خون‌روش گاهگاهی (الیگومنوره))، علایم هیپرآندروژنیسم مانند پرمویی (هیرسوتیسم) و آکنه، ریزش مو و نازایی دارند. بیماران در معرض عوارض جدی مانند افزایش خطر سرطان آندومتر و پستان، دیس‌لیپیدمی، هیپرتانسیون، بیماری‌های قلبی وعروقی و دیابت می‌باشند. شیوع چاقی و دیس‌لیپیدمی در مبتلایان به PCOS بیشتر از زنان سالم می‌باشد. ۴۰ درصد زنان مبتلا، دچار چاقی مفرط و ۷۵ درصدشان نازا می‌باشند.
این بیماری تقریباً در ۶ تا ۱۰ درصد همه زنانی که در سنین باروری می‌باشند دیده می‌شود. علت بیماری مزبور مشخص نیست اما محققان بر این باورند که عوامل ارثی و دیابت در ظهور آن نقش دارند.
آیا بیماران تنبلی تخمدان، «باردار» میشوند؟
یکی از مهمترین دغدغه خانمهای مبتلا به سندروم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) (یا همان تنبلی تخمدان)، «بارداری» است، چرا که این بیماری، امکان باردار شدن را تحت تاثیر قرار میدهد.
تقریباً از هر ١٠ زن، یک نفر ممکن است به تنبلی تخمدان مبتلا و با مشکلات باروری ناشی از آن مواجهه باشد. اما این، بدین معنا نیست که فرد برای همیشه دچار نازایی شده و هرگز نتواند بچهدار شود.
چرا تنبلی تخمدان (PCOS)، باروری را تحت تاثیر قرار میدهد؟
تخمدان پلیکیستیک، شامل تعداد زیادی کیست کوچک (بیشتر از حد طبیعی) است که درست در زیر سطح تخمدان واقع شده اند. این کیستها، کیسه یا ساکهایی هستند که تخمک در آن رشد پیدا میکند. در اغلب مواقع، تنبلی تخمدان به دلیل ایجاد اختلالات هورمونی، اجازه نمیدهد این کیسهها به درستی رشد و توسعه پیدا کرده و در نتیجه قادر به آزادسازی تخمکها نیستند. به عبارتی در مبتلایان به تنبلی تخمدان، تخمکگذاری به خوبی انجام نمیشود.
شایعترین دلیل برای تأخیر در باروری در مبتلایان به سندروم تخمدان پلی کیستیک، این است که در اغلب مبتلایان به این بیماری، تخمکگذاری نامنظم و غیرقابل پیشبینی بوده و حتی ممکن است تخمکگذاری رخ ندهد. البته ممکن است در بعضی دورهها، تخمکگذاری داشته باشند، ولی در بعضی از مبتلایان، تخمکگذاری به طور کامل مختل می‌شود.
در سیکلهای قاعدگی که بیش از ٣۵ روز طول میکشد، احتمال بارداری بسیار اندک است، ولی ممکن است بعضی از مبتلایان به بیماری، در طول یک سال، فقط «سه بار» پریود شده و در عین حال، همچنان تخمکگذاری داشته باشند.
تنبل شدن تخمدان به چه دلیل است؟
کم کاری تخمدان از بیماری های مشهور در خانمها است که بیشتر به دلیل ارثی بودن در فامیل (خواهر، مادر، عمه، خاله و…) رخ میدهد. عمده ترین نشانه این بیماری، عادت ماهیانه دیر به دیر و بعضی وقتها هر چند ماه یکبار است.
توضیح این که اصولا قاعدگی طبیعی هر 28 تا 30 روز یکبار است و این فاصله می تواند از هر 21 روز تا 35 روز یکبار هم باشد، اما اگر طولانی تر از این زمان باشد یعنی از شروع یک قاعدگی تا شروع بعدی بیش از 35 روز طول بکشد نیاز به بررسی و مراجعه به پزشک دارد.
برخلاف تصور عمومی، بروز این اتفاق در سنین پایین (16 ـ 17 سالگی) بی اهمیت نیست و بیماری کم کاری تخمدان ـ که به آن در اصطلاح علمی تخمدان پلی کیستیک می گوییم ـ می تواند از همین زمان شروع شود.
از علائم این بیماری، زیادشدن هورمون های مردانه یا اثرات آن است. یعنی ممکن است در آزمایش خون، هورمون تستوسترون یعنی هورمون مردانه زیاد بوده یا سطح هورمون طبیعی باشد، ولی فقط علائم افزایش این هورمون ها به صورت افزایش موهای زائد یا آکنه بروز کند.
افزایش موهای زائد به معنی افزایش مو های نواحی خاصی از بدن است که مهم ترین نقاط آن شامل ناحیه فوقانی لب، چانه، روی جناغ سینه، اطراف ناف و روی ران هاست. در این نواحی به دلیل حساس بودن ریشه های مو به هورمون های مردانه، مو ها زبر، خشن و سیاه تر از معمول رشد می کنند.
توضیح این که ساعد و ساق نواحی حساس به هورمون نبوده و پرمویی در این نواحی عمدتا سرشتی است و ربطی به هورمون ها ندارد.
از دیگر علائم این بیماری، بروز چاقی و آکنه (جوش های صورت در سن بلوغ) در سنین شروع قاعدگی است که اغلب این علائم با قاعدگی های دیر به دیر همراه است. از علائم آزمایشگاهی دیگر این سندرم، مقاومت به انسولین است که در نهایت می تواند به دیابت منجر شود.
به این ترتیب بیمارانی که مبتلا به تنبلی تخمدان هستند در واقع استعداد ابتلا به دیابت را دارند و در صورتی که پرخوری کنند و وزن مناسب نداشته باشند در سنین میانسالی مبتلا به دیابت خواهند شد. ابتلا به دیابت بارداری نیز در این بیماران کاملا امری محتمل است. یکی از مهم ترین تبعات این بیماری نازایی است که در حدود 40 درصد مبتلایان وجود دارد.
همچنین احتمال سرطان پستان و رحم در این افراد بیشتر از افراد عادی است. احتمال ابتلا به بیماری های فشار خون و بیماری قلبی و نیز دیابت در سال های بعد در این افراد زیادتر است.
از مهم ترین علائم این سندرم که علت نامگذاری آن به عنوان تخمدان پلی کیستیک است، دیده شدن کیست های متعدد کوچک در تخمدان ها در سونوگرافی است.
سایز این کیست ها معمولا زیر 10 میلی متر بوده (9 ـ 2 میلی متر) و به تعداد زیاد در هر تخمدان است و برخلاف کیست های بزرگ تر و منفرد تخمدان، این کیست ها معمولا طی دو تا سه ماه بعد از بین نمی رود. به علاوه در سونوگرافی این افراد معمولا سایز تخمدان ها بزرگ تر از حد عادی است.
برای جلوگیری از عوارض فوق باید به درمان بیماری اقدام کرد. هدف از درمان، منظم شدن عادت ماهانه و در نتیجه تخمک گذاری منظم تخمدان هاست. این کار در درجه اول با کاهش وزن (در بیمارانی که وزن بالاتر از نرمال دارند) و ورزش منظم در کنار مصرف داروهای مناسب انجام می شود.
منبع : hidoctor95